Masonik sembollerin en önemlisi bugün bile yaka rozeti olarak kullanılan pergel ve gönyedir.
Gönye : Doğruyu ifade etmektedir.
Pergel : Tepe noktası insan beynini, kolları yönetilen kolları (branşlar) ve yayılmacılığı ifade etmektedir.
Gönye, kenarları ve köşeleri olan geometrik çizimler için kullanılırken, Pergel ise daireler ve çemberler gibi keskin kenarları olmayan cisimlerin yaratılmasında kullanılır. Gönye, insanın madde üzerindeki etkisini çağrıştırırken, pergel, ruhun ömrünü çağrıştırır. Madde ve ruhun birlikteliği ya da tamamlayıcılığı, yukarıda değinilen ay ve güneş ilişkisini hatırlatmaktadır.
Bu iki alet, loca çalışmalarının açılışı sırasında bir araya getirilir. Çırak derecesinde gönye pergelin üstünde. Kalfa derecesinde gönye ve pergel çapraz. Üstad derecesinde ise pergel gönyenin üzerinde olur.
Bu sembolü Masonlara ait olan neredeyse her şeyde ve her yerde görmek mümkündür. Gönye ve pergelin kaynağı yukarıdaki alıntıda, “çok eski zamanlardan gelen bir geleneğin devamı” şeklinde geçiştirilmiştir. İşte bu geleneğin kökeni binlerce sene öncesine dayanan Hiram Efsanesi’nden başkası değildir. Masonlar Hiram Usta’nın kullandığı bazı inşaat aletlerini ve malzemelerini sembol olarak benimsemişlerdir; gönye ve pergel de bunların en başta gelenleridir.
Oysa her şey bundan ibaret değildir. Dünya çapındaki bu örgütlenme, bünyesine devlet adamları, politikacılar, düşünürler, sanatçılar, yazarlar ve toplumun önde gelen kişilerini almış; bu sayede, çoğu zaman, ülkelerin sosyal ve siyasal yapılarını kendi ideolojisi doğrultusunda
yönlendirebilmiştir. Sayısız ihtilalin, ideolojinin, ekonomik ve sosyal doktrinlerin ve bunların uygulamalarının arkasında Masonluğun izlerini görmek mümkündür.
Masonları ifade etmek için kullanılan “Dul Kadının Çocukları” deyimi üzerinde birçok araştırma yapılmıştır. Ortak fikir, masonluğun temellerinin dayandırıldığı ve Hz. Süleyman mabedini inşa eden Hiram Usta’nın dul bir kadının çocuğu oluşu üzerinde toplanmaktadır.
Bu masonik bir deyimdir. Masonlar her biri teker teker dul kadının çocukları sayılırlar. Dul kadın Üstad Hiram’ın anasıdır. Dolayısıyla, bir masonun yardım dileyen bir başka masona yardım etmesine dul kadının çocuğuna yardım denir. Bu bir zorunluluktur.
Semboller Masonlar için çok büyük önem taşır. Semboller kanalıyla açıkça ifade edilmesi mümkün olmayan pek çok mesaj, gizli bir şekilde anlatılır. Bu bir bakıma, yasadışı örgüt mensuplarının kendi aralarında haberleşmek için geliştirdikleri şifre sistemine benzer. Mason olmayanların farkına dahi varmadığı bir simge, Masonlar için değişik anlamlar taşır.
Sembolizmin kendileri için taşıdığı büyük anlamı Masonlar şöyle dile getirirler:
Masonlukta semboller, masonik ilkeleri daha iyi anlatmak, ritüellerin içerdiği aşılamaları ve öğütleri belleklere iyice yerleştirmek, bunların uzun ömürlü olmalarını sağlamak için kullanılırlar. Masonlukta sır olarak nitelendirilen şeylerin başında masonik işaretler, sözcükler ve simgelere verilen anlamlar gelir
Güneş-Ay: Güneş ve ay sembolleri mason ritüellerinde önemli bir yer tutar. Bu sembollerin Masonluğa karşı olanları dağıtmak için kullanıldığı ve ayrıca disiplini sembolize ettiği bilinmektedir. Localarda güneş doğu tarafında, ay ise batı yönünde yerleştirilir. Bunların loca çalışmalarında ve ritüellerdeki önemi masonik kaynaklarda şöyle anlatılır: “Güneş, ay ve yıldızlar ilahi ve geometrik gerçekleri oluştururlar. Bu ilahi ve geometrik gerçekler loca çalışmalarında doğruyu süslerler.”
Tokmak: Hiram Usta’nın inşaat aletlerinden birisi olan tokmak sembolleştirilerek masonluğa alınmıştır. İlk Mason üstadı olarak kabul edilen Hiram Usta’nın, elinde mason tokmağı olan heykeline sıklıkla rastlamak mümkündür.
Hiram Usta’nın aşağıda görülmekte olan heykeli diğer Masonik sembollerle beraber, Mason Mithat Paşa tarafından kurulan Ziraat Bankası’nın İstanbul’da Karaköy’deki binasının önünde bulunmaktadır. Önünden belki her gün geçtiğiniz ama kimin olduğunu bilmediğiniz heykel Adon Hiram Abif’in heykelidir.
Ayrıca aynı yerde bulunan bir başka heykelde bir kadın heykelidir. Bu kadın heykeli de Hiram Usta’nın karısının heykelidir.
Hiram Usta’nın karısı bir Pagan’dı ve birçok tanrıya inanırdı. Onun içinde bu heykel kenarlarında birçok Tanrının suretleri taşa işlenmiştir.
Güvercin : Güvercin figürü Masonlar tarafından bir sembol olarak kullanılır ve temsil ettiği anlam şöyle açıklanır: Güvercin masonlukta Nuh’un habercisinin bir sembolüdür. Güvercin aynı zamanda saflığı ve masumiyeti temsil etmiştir.
Kartal: Kartal sembolü ülkeler ve firmalar tarafından sıklıkla kullanılan bir şekildir. Bunlar arasında en çok tanınanı Amerika Birleşik Devletleri ile ilgili olandır. Kartal, 18. yüzyılda Birleşik Devletler’in ulusal kuşu olarak ilan edilmiştir. Günümüzdeki resmi armasının üzerindeki hakim figür kanatlarını açmış bir kartaldır.
Kartalın yaygın olarak kullanılmasının gerçek nedeni Masonluktur. Çünkü kartal önemli bir Masonik simgedir ve Masonluktaki en üst derece olan 33. derecenin sembolüdür.
Masonları ve Masonluğu anlatırken görmezden gelemeyeceğimiz şey zaman dilimleri içinde birçok ülkede yapılandıkları, kendi içlerinde imtiyazlar sağlamaları için o ülke kaynaklarını birbirlerine açtıkları, mevki ve makam sahibi olduklarında diğer Mason kardeşlerini de bu tip mevkilere önerdikleridir.
Yıllar içinde gelişen teknoloji, gelişmiş dünya, globalizm ve ulaşımdaki kolaylıklar nedeniyle Masonların da etki alanları gelişmiş midir?
Eskiden devirlerde olduğu gibi çok büyük etki alanları olmadığı ancak yine de ellerine geçen fırsatları iyi değerlendirdiklerini söyleyebiliriz.
Dünya nüfusunun ciddi bir şekilde artması sayılarının oranını düşürmüş olmasına rağmen etkileri her zaman üst mevkileri hedeflemiş ve böyle de olmuştur.
Günümüzde bu tip birliktelikler aynı şekillerde veya benzerleri dini tarikatlarda, bazı kulüplerde, şehir derneklerinde, sivil toplum kuruluşlarında, hatta hatta spor takımı üyeliklerinde de geçerlidir.
Burada bizim dikkatimizi çekmesi gereken nokta Masonluğun milli bir birliktelik olmayıp uluslararası bir ilişkiler ağı içinde yer almasıdır.