ANAYASA NASIL YAPILMALI/HAZIRLANMALI?

2-Demokratik anayasalar

* Kurucu plebisit (Evet-Hayır)
*Kurucu Meclis/Konvensiyon (Halkın temsilcileriyle yapılır ve halkoyuna sunulur)
*Kurucu referandum (Halk oylaması)
olarak sınıflandırılırlar.

Bir Anayasanın metni/içeriği kadar yapım yöntemi de önemli olup, eğer süreç eksenli bir çalışma yapılacaksa bu süreç, biçiminin özü belirtildiği bir süreç olacaktır.

Anayasalar bir devletin yapısını kuruluş modelini, kavramlarını, kurumlar arasındaki ilişkiyi, işleyiş kurallarını yurttaşların hak ve özgürlüklerini, yükümlülüklerini gösteren bir metindir/belgedir.

Diğer yanıyla da; sonuçta bir toplumsal mutabakat, ortak paydada bulunma buluşma metni olduğundan, tüm toplumsal kesimlerin tartışarak hazırladığı çoğulculuğu esas alan sivil ve demokratik bir ortak metindir.

Kalıcı, gerçekçi ve geçerli bir anayasa için her yurttaşın etkin köken, inanç, cinsiyet ve diğer tüm toplumsal aidiyet/mensubiyet yönünden farklılıklarına karşın ortak olanda buluşmaları gerekmektedir.

Bu nedenle de katılımcılık önem kazanmaktadır. Medeni ve Siyasi Haklar Uluslararası Sözleşmesi'ndeki''demokratik katılım hakkı'nın yurttaşlarca fiilen kullanılması bir zorunluluktur.

Tüm bunlar yerine getirilse de, en ideal beklenen bir anayasa yapılmasıdır.

Halkın/yurttaşın devre dışı bırakıldığı rejmin adı Cumhuriyet de olsa, cumhursuz bir cumhuriyetin hiç bir anlamı kalmaz.

Ayrıca, yurttaşların bir halk oylaması yapıldığında nasıl bir anayasaya oy verdiğini bilme hakkı vardır.

Bunun için de;

-Herkesin üzerinde tartışacağı/değerlendirme yapılacağı ve öneride bulunacağı anayasa taslağının olması ve kamuoyunun bilgisine sunulması,
-Yerellerden başlanarak toplantılar düzenlenmesi ve bu süreçte ifade ve basın özgürlüğü ile kişi güvenliğinin sağlanması,
-İletişim kanallarının açılması, çalışmalarda açıklığın sağlanması, bir zorunluluktur.

Böylesi zamana yayılmış, sonuç eksenli değil, süreç eksenli bir hazırlık döneminde müzakereye/görüşmeye katılanlar, kendi isteklerinin olacağını kabullenmelidir.

Böyle bir yöntem; anayasa yapımında katılımcı sağlamanın yanında;
-Toplumsal kesimlerde bir kültürel değişme
-Tümleci yaklaşım, uzlaşmaz taraftarlık yerine, eleştirel yaklaşım alışkanlığının kazanılmasına,
-Toplumsal barışın sağlanması ve güçlenmesine hizmet eder.