Son günlerde hakiki zeytinyağı adı altında litresi 80-100 TL civarında satılan karışım zeytinyağlarına karşı tüketicileri uyaran Aydın Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Fevzi Çondur, “Litresi 250 TL’nin altındaki yağlardan şüphe duyulmalı. Hileli yağ en basit fiyatından anlaşılır. Aynı zamanda bu tağşiş yağlar uzun vadede kanser yapıcı etkiye sahip” dedi.

Aydın Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Fevzi Çondur, son günlerde e-ticaret üzerinde hakiki zeytinyağı iddiasıyla satılan ve fiyatı piyasanın çok altında olan zeytinyağlarının, tağşiş zeytinyağı olduğu ve anlamanın en kolay yolunun fiyatı olduğuna dikkat çekerek tüketicileri dikkatli olmaya davet etti. Tağşiş zeytinyağının ilk bakışta hakiki zeytinyağından ayırt edilemediğini ancak laboratuvar analizi ile tespit edilebileceğini ifade eden Çondur, zeytinyağının başka yağlar ile karıştırılmasının da Türk Gıda Kodeksi’ne göre yasak olduğunu belirtti.

Son yıllarda uluslararası piyasalarda zeytinyağı fiyatındaki artışın Türkiye’ye de etki ettiğini ve artan fiyatlar sebebiyle e-ticaret siteleri üzerinden hakiki zeytinyağı adıyla ucuza hileli zeytinyağlarının satışının arttığını ifade eden Başkan Çondur, “Son 2 yıldır, özellikle dünyanın en büyük üreticisi olan İspanya’daki mevcut kuraklık dolayısıyla rekolteleri 1 milyon 600 bin ton seviyesinden 600 bin tonlara kadar geriledi. Yani yaklaşık sadece 1 milyon ton sadece İspanya’nın üretimde kaybı var. Geçen yıl özellikle Türkiye bu işten olumlu olarak ayrıldı. Çünkü geçen sene Türkiye yaklaşık 380 bin ton zeytinyağı üretti. Bu cumhuriyet tarihinin en büyük üretimlerinden birisiydi. Özellikle Avrupa üretimindeki bu düşüşten sonra uluslararası piyasalarda 3 bin 300 Euro civarında seyreden ton fiyatı yaklaşık 9 bin Euro’ya kadar yükseldi. Yani yurtdışı piyasalarındaki bu artış tabii ki Türkiye’ye de sirayet etti. Bu yükselme, gerçek üretici ve gerçek bu işin markalı, ambalajlı üretimi ve satışını yapanlar için olumlu olarak seyretse de bazı olumsuz olaylara da yol açmış durumda. Özellikle kontrolü yapılamayan e-ticaret sitelerinde şuanda bu fiyatların çok altında fiyatlarla ambalajlı zeytinyağı satışı yapılmakta. Taş baskı, soğuk sıkım, erken hasat isimleri altında ama kilosu 250 liranın altında alınan her yağdan tüketicilerimizin şüphe duyması gerekiyor. Çünkü bunların toptan fiyatı, ton bazındaki, tanker bazındaki fiyatları 250 TL. Perakendede 300 TL ve üzerinde satılan bu yağlar kesinlikle, stok fazlası adı altında veya geçmiş yıl mahsulü adı altında 80-100 liralara pazarlanamaz. Bu yağlar karışıktır. Bunlar tağşişli yağlardır. Tağşiş, zeytinyağının başka bir yağla hileli olarak karıştırılması anlamına gelir ve zeytinyağı Türk Gıda Kodeksi’ne göre başka hiçbir yağla karıştırılamaz. Başka bir yağla zeytinyağının karıştırılması kanunen yasaktır” dedi.

“Sahte raporlarla pazarlamaya çalışıyorlar”

Hileli zeytinyağlarının satışı noktasında tüketiciye büyük görevler düştüğünü ifade eden Çondur, hileli yağların kanserojen etkiye sahip olduğuna dikkat çekerek, “Bu yüzden tüketicilerimize çok büyük görevler düşüyor. Ucuza yağ aldıklarını zannederek hileli taklit yağ alıyorlar. Bunlar sadece işini layıkıyla yapan zeytinyağı üreticisine ya da tüccarına olumsuz yansımıyor, kendi sağlıklarına da olumsuz etki ediyor. Uzun vadede yedikleri bu karışık yağlar kanserojen etkiye sahip ve gerçekten insan sağlığına çok zararlı yağlar. Çok zararlı maddeler de barındırıyor. Klorofil gibi maddeler de kullanıyorlar renklendirmek için. Vatandaşlarımız kesinlikle bu ucuz yağlara, taklit yağlara rağbet etmesinler. Sahte analiz raporlarıyla, sahte belgelerle, internetten bunu pazarlamaya uğraşan çok satıcı var. Bunlara ne yazık ki, ulaşmamız da, denetimi de mümkün olmuyor. Gerçek zeytinyağları her zaman insan sağlığı için çok yararlıdır. Zeytinyağı meyve suyudur. Kimyasal işlem görmeden tüketilebilen bir yağdır. İnsan sağlığı için de içerisinde bulundurduğu fenoller açısından da özellikle kanser gibi hastalıklara da müthiş iyi gelen bir yağdır. O yüzden zeytinyağı tüketimini artıralım ama hileli yağ tüketimini değil. Gerçek zeytinyağı tüketimini artıralım. Bizim de amacımız bu yönde” şeklinde konuştu.

“En kolay fiyatıyla ayırt edilir”

Fiziksel olarak ayırt edilemeyen hileli yağların en kolay fiyatıyla ayırt edilebileceğini vurgulayan Çondur, “Böyle fiziksel olarak bunları ayırt etmek mümkün değil. Bu laboratuvar ortamında analizle ayırt edilebilen bir durum. En kolay ayırt edilecek şey aslında fiyatı. En kolay fiyatla ayırt edebilirsiniz. Marka ve fiyatla. Bu çok basit. Ucuz yağ gerçek zeytinyağı değildir. Elinizde bugün bin ton yağ olsun. Bin ton yağın kilosunu 250 TL’den aşağıya satmazsınız. 1 litreyi de 80 liraya kimse kimseye satmaz. Ne eski mahsul diye satar ne stok fazlası diye satar. Bunlar kesinlikle karışık yağlardır. Bu yağlardan da kesinlikle uzak durulması gerekiyor. Çünkü yerseniz kanser olursunuz. O yüzden kesinlikle tüketicilerimiz bunlara kanmasın. İnternetten bu zeytinyağı alışverişlerinde çok dikkat etsinler. Özellikle söylüyorum, markalı yağlara yönelimini artırsınlar. Ucuz yağlara lütfen rağbet etmeyin” dedi.

“Tağşiş satışı yapanların ticari hayatı bitirilmeli”

Tağşiş yağ satışı yapanlara ağır cezaların uygulanması gerektiğini hatta ticari hayatının bitirilmesi gerektiğini ifade eden Aydın Ticaret Borsası Meclis Başkanı Ahmet Bahri Erdel, “Tağşiş yağ üreticiler ve tüccarlar açısından çok büyük bir sıkıntı oluşturuyor. Kaliteli yağ ile kalitesiz yağın aynı eşdeğerde tutulması anlamına geliyor. Burada ihracatçılarımız, üreticilerimiz yağlarını getirir ve analizini yaptırırlar. Yağın asit derecesi belli olur, karışık olup olmadığı belli olur. Tüccarımız özellikle buna baktırır. Yağlarını Borsamızda kontrol ettirirler. Devlet, bu olayın üzerine çok gidiyor zaten. Baya ağır cezalar uygulanıyor. Fakat bu işi yapan kişiler bunu meslek haline getirmiş. Gidiyor A firması kapandıktan sonra B şirketini kuruyor. Devam ettirebiliyor bu işi. Yapıyor yani alışmış bir kere. Bunun çözümü ise denetimlerin artırılması ve daha ağır cezalar getirilmesi. Mesela tağşiş yapan kişinin ticaret hayatını bitireceksin. Ticaret yapamayacak bir daha” dedi.

“Muhakkak bir hile varsa açığa çıkarıyoruz”

Laboratuvar analizlerinde zeytinyağının karışım olup olmadığını kesin bir şekilde ortaya çıkarabildiklerini ifade eden Aydın Ticaret Borsası Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı Gıda Mühendisi Mustafa Sönmez ise “Bizler Aydın Ticaret Borsası Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı olarak zeytinyağının burada bütün hikayesini açıklayabiliyoruz. Zeytinyağının başına gelen işlemlerden asitliğine kadar, analizleri olmak üzere kalite kriterlerinin yanı sıra tağşişe yönelik analizleri de gerçekleştirebiliyoruz. Özellikle sterol analizimizde bu kaçmıyor. Muhakkak bir hile varsa onu bulup açığa çıkartabiliyoruz” dedi.