Pamucak’ın beyaz gelinleri olarak bilinen, nesli tükenme altında ve koparma cezası 387 bin 141 TL olan kum zambakları, insan baskıyla her geçen gün yok olmanın eşiğine gelirken, kum zambaklarına dikkat çeken EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü; “Pamucak kumsalları kontrolsüz ve kötü kullanım nedeniyle hem kum tepeciklerini hem de görkemli beyaz çiçekleriyle kum zambaklarını kaybediyor” dedi.
Aydın’ın doğasının korunması adına önemli projeler gerçekleştiren Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği (EKODOSD), nesli tükenme altında olan kum zambaklarının korunması için çağrıda bulundu. Türkiye kıyılarında nadir olarak yetişen ve nesli tehlike altında bulunan doğal kum zambakları, insan baskısı nedeniyle tehdit altında bulunuyor. Yaklaşık 15 yıldır izlemeleri gerçekleştirilen kum zambaklarında bugüne kadar yüzde 50 oranında azalma meydana geldiği görülürken, EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, kum zambaklarının her geçen yıl yok olduğunu ifade etti.
Büyük ve Küçük Menderes havzalarındaki kıyı kumullarının nadir bitkileri olan kum zambaklarının insan baskısına maruz kaldığına ve korunması gerektiğine dikkat çeken Sürücü; “Kıyı ekosistemleri içinde kıyı kumullarının doğal kalmış en iyi örneklerinden biri Efes Selçuk’a bağlı Pamucak kumsallarıdır. Habitat çeşitliliğinin zengin olduğu Pamucak kumullarının en önemli bitkilerinden biri Kum zambağı bitkisidir. Dünyaca ünlü Efes antik kentinin adeta ön bahçesi gibi duran Pamucak sahillerinde, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında bembeyaz çiçeklerini sergileyen Kum zambakları ne yazık ki korunamıyor. Türkiye’de nadir kalmış kıyı kumullarının birine sahip olan Pamucak kumsalları kontrolsüz ve kötü kullanım nedeniyle hem kum tepeciklerini hem de görkemli beyaz çiçekleriyle kum zambaklarını kaybediyor. Özellikle günübirlik olarak kullanılan alanlarda yoğun, kontrolsüz ve bilinçsiz gerçekleştirilen faaliyetler nedeniyle, bu harika çiçekler ezilmekte, koparılmakta ve yaşam alanları tahrip edilmektedir. Her yıl gittikçe artan sayıda araç kıyı kumullarına girmekte, araçların girdiği alanlarda betonlaşan kumullar kaybolmakta, araçların neredeyse denize sıfır park ettikleri görülmektedir. Hatta kumullarda batan araçlar için bile bir kurtarma sektörü oluşmuş durumdadır. Bölgede bir alan yönetimi olmadığından kontrolsüz bir şekilde yoğun ziyaretçi baskısı olmakta, çevreye hassasiyet gösterilmediği ve duyarsız davranıldığı için kumul ekosistemi ve bu ekosistemin önemli bir değeri olan Kum zambakları zarar görmektedir. Alanı kullananlarla ilgili belirli kuralların olmaması, denetim ve yaptırımların uygulanmaması nedeniyle aşırı bir şekilde özellikle plastiklerden oluşan büyük bir çevre kirliliği bulunmaktadır. Alanı kullananlar yiyip, içip tüm çöplerini burada bırakmaktadır. Çöplerin uçanları denize ve kumul bitkilerinin içine giderken, daha kütlesel olanları kumulların içinde kaybolmaktadır. Bu kadar çok çöpün toplanması, bitkilerin ve kumulların içinden ayrıştırılması mümkün değildir. Belediye temizlik görevlilerinin hepsi toplansa üstesinden gelemeyecekleri oranda çöp oluşmaktadır. Plastiklerin hepsi daha sonra mikroplastiğe dönüşmektedir. Pamucak sahillerinde kontrollü kullanım yapan, Korumar Ephesus, Richmond Ephesus ve Dereli Camping gibi tesislerin bulunduğu alanlarda kum zambaklarının daha iyi korundukları gözlenmektedir. Çevresel ve ekolojik hassasiyetlere özen gösterilmeyen kontrolsüz alanlarda insan kaynaklı tehditler çoğalmakta, sorunlar giderek büyümekte ve kumul ekosistemi de zarar görmektedir. Tarihinde ilk kez Caretta carettaların Pamucak sahillerinde yuva yaparak yumurta bırakmaları, alandaki kumulların ne kadar önemli olduğunu da göstermektedir. Doğa Koruma ve Milli Parklar, Tabiat Varlıklarını Koruma Şube Müdürlükleri, İzmir Büyükşehir Belediyesi, Efes Selçuk Belediyesi, bu konuda çalışma yapan Üniversiteler, Pamucak Turistik İşletmeleri ve sivil toplum örgütleri alanın korunmasına yönelik bir çalışma yapılması için mutlaka işbirliği yapmalıdır” dedi.
