SIFIR : 0
SEMBOLÜ : 0
AÇIKLAMASI : Yokluk, hiçlik. Potansiyel varoluşun başlangıcıdır. Yutan sayıdır, etkisiz sayıdır ama çok büyük güçler barındırdığına inanılır.
Sıfır sözcüğü, Arapça’dan, “sıfr” sözcüğünden gelmektedir. Dünyada şu anda kullandığımız haliyle kullanılmadan evvel, böyle bir sayının ihtiyacını duyarak bir sembol şeklinde ilk kullananlar M.Ö. 3000 yıllarında Mısırlılardır.
Toplamada etkisiz, çarpmada yutan eleman olan, sayıların arasına veya sonuna gelerek 2 ve daha fazla basamaklı sayılar oluşturmamızı sağlayan bu sayıya M.Ö. 700-500 yılları arasında Babilliler de ihtiyaç duymuş ve iki paralel çizgiden oluşan bir sembol ile kullanmıştır.
Matematik biliminde büyük bir devrim yapan bu sayı, “0” harfine benzeyen bir harf şeklinde M.S. 2. yüz yılda ise Eski Yunan’da kullanılmıştır. Matematikçi ve gökbilimci Batlamyos, astronomi yazılarında sıfıra benzeyen bu harfi kullanmıştır. Eski Yunanlılar yokluk anlamına gelen bir kavramın farkında olsalar da, bunu bir matematiksel rakam olarak kullanmadılar.
Sıfır Rakamını Kim Buldu?
Sıfır sayısının ilk kullanımı hakkında yanlış bilinen bir bilgi vardır. Bu sayıyı matematiksel bir rakam kabul ederek ilk defa M.S. 632 yılında Hindistan’da, Brahmagupta kullanmıştır. Matematikçi ve gökbilimci Brahmagupta, 0’ı sayı olarak kullanmanın haricinde, 0 ile matematiksel işlemler hakkında da çalışmalar yapmıştır. Ama bu işlemlerin sağlama ve kanıtlamalarına ulaşamaması nedeniyle, bu matematiksel bilgiye nasıl ulaştığı bilinmemektedir. Brahmagupta özellikle rakamların sıfıra bölünme işlemini bir türlü gerçekleştirememiştir. (Günümüzde bir sayının sıfıra bölünmesinde sonuç tanımsızdır.) O yıllarda yaptığı bu üstün çalışma ile kendisini büyük bir matematikçi olarak adlandırmak gereklidir.
Brahmagupta - Hintli Matematikçi ve gökbilimcidir. (M.S.598-670) Matematik ve astronomi üzerine teorik Brahmasputha Siddhanta (628) ile daha uygulamaya yönelik Khandakhadyaka adlı iki önemli esere sahiptir.
Brahmagupta’nın bu önemli buluşuna rağmen sıfır (0) sayısı dünyanın geri kalanı tarafından matematiksel bir rakam olarak kullanılmamıştır. Şu andaki haliyle sıfır sayısının kullanılmasını sağlayan kişi M.S. 830 yıllarında Fars kökenli matematik ve gökbilimci Hârizmî’dir. Hârizmî, Hindistan’da bulunduğu dönemde Brahmagupta’nın çalışmalarından etkilenmiş ve bu sayıyı geliştirerek kullanmıştır. Sıfır ve diğer dokuz rakam ile aritmetik işlemlerin nasıl yapılacağını adım adım gösteren insandır. Ayrıca Harezmî “cebirin babası” olarak kabul edilen büyük bir matematikçidir.
Ebû Ca'fer Muhammed bin Mûsâ el-Hârizmî, matematik, gökbilim, coğrafya ve algoritma alanlarında çalışmış Fars bilim insanı. Harizmi 780 yılında Harezm bölgesinin Hiye şehrinde dünyaya gelmiştir ve 850 yılında Bağdat’ta vefat etmiştir.
O güne kadar 0 sayısı batıda, Avrupa’da matematiksel olarak hiç kullanılmamıştır. Roma rakamlarında yer almayan tek rakam 0 (sıfır)’dır. Avrupa’da ilk defa, Hint-Arap sayıları ile ilgilenen Leonardo Fibonacci tarafından kullanılmıştır. M.S 1200’lü yıllara denk gelen bu olayın ardından Avrupa’da sıfır hızla kullanılmaya başlanmıştır. Hem Roma rakamlarının, hem Arap sayılarının bir arada kullanılmaya başlaması Avrupa’da bir karmaşayı da ortaya çıkarmış, hatta 1299 yılında Floransa’da Arap rakamları ve özellikle sıfırın kullanılması yasaklanmıştır. Bunun nedeni çok kullanılmayan bu rakamın ticarette zorluklar çıkarması olarak belirtilmiştir. Ama hesap ve kullanım olarak büyük bir kolaylık sağlayan bu rakam tüccarlar tarafından ısrarla kullanılmaya devam etmiştir. Bu rakamın Avrupa ticaretinde kullanılmaya başlaması ile her geçen yıl yaygınlaşmış ve şu anda sorgulamadığımız rakamlarımızdan biri oluvermiştir.
“Bol bol gülümse hem maliyeti sıfırdır, hem de bedeline paha biçilmez.” Jackson Brown
“Haklısın sıfırın gücü yoktur, ama dikkat et sıfırın kaybedeceği bir şey de yoktur.” La Edri
Bu arada “LaEdri” arapçada “kimliği bilinmeyen” bizdeki “anonim” karşılığıdır. Arada bir kullanacağız.