Soğuk havaların gelmesiyle birlikte soba kullanımı da başlarken, Aydın İl Sağlık Müdürlüğü, vatandaşları karbondioksit zehirlenmelerine karşı dikkatli olunması konusunda uyardı.
Türkiye genelinde her yıl soba, şofben ve kombi kullanımında karbonmonoksit zehirlenmesi vakaları yaşanırken, Aydın İl Sağlık Müdürlüğü, soba zehirlenmelerine dikkat çekerek, vatandaşlara uyarılarda bulundu. Gaz zehirlenmelerine karşı alınması gereken önlemleri ve dikkat edilmesi gereken hususların hatırlatan Aydın İl Sağlık Müdürlüğü, konu ile ilgili yaptığı açıklamada “Ülkemizde bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden soba, şofben, baca zehirlenmeleri hemen her yıl kış aylarında özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli boyutlara ulaşmaktadır. Güney batıdan esen bir rüzgar olan “lodos” nedeniyle her yıl onlarca kişi özellikle sobadan olmak üzere sızan karbonmonoksit gazı ile zehirlenmektedir. Karbonmonoksit renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı, zehirli bir gazdır. Vücuda solunum yolu ile girer ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engeller, zehirlenme ve ölüme neden olur. Havagazı, kömür gibi ısıtma amacıyla kullanılan her tür soba ve ocakta yanma sırasında oluşur. Karbonmonoksit zehirlenmeleri sıklıkla; kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana gelir. Karbonmonoksit ile meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbı müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler ölümle sonuçlanabilir. Hastanın bilinci açık ise temiz havaya çıkarılıp ardından sağlık kuruluşuna başvurulmalı bilinci kapalı ise oda havalandırılıp 112 Acil Servis Ambulansı ile hastaneye sevki sağlanmalıdır” ifadelerine yer verildi.
“Bacaların temizliğine dikkat edilmeli”
Gaz zehirlenmelerine karşı özellikle sobanın çok fazla doldurulmaması gerektiği belirtilen açıklamanın devamında şu ifadeler yer aldı: “Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmeli, kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı, aşırı doldurulan sobanın, duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli, sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı, iyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbonmonoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı, özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli, soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı, sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı,
Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli, dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1 metre daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı, binaların yangından korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmelidir.”
“Havalandırmaların uygunluğuna dikkat edin”
Sobalardan kaynaklanan zehirlenmelerin yanı sıra şofben zehirlenmelerine karşı da alınması gereken önlemlerin anlatıldığı açıklamada “Alınan cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmeli, şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına v.b. bağlı) şofben asla çalıştırılmamalı, şofbenin monte edileceği mekan yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir havadar mekana takılmalı, şofbenin montajı yetkili servis tarafından yapılmalı, şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit oranının yükselmesiyle gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalı, bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemeli, konutlarda gaz kaçaklarına karşı uygun yerde dedektör bulundurulmalı” ifadeleri yer aldı.
“Lodos rüzgarlarına dikkat”
En fazla zehirlenmelere sebep olan lodos rüzgarının yaşandığı süreçlerde alınması gereken önlemlerin de anlatıldığı açıklamada “Lodos esintisinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmamalı, yanmakta olan soba yatmadan evvel mutlak surette söndürülmeli, bina yanlarında veya çatı saçak altlarında yürümemeye veya durmamaya özen gösterilmeli, kopan, sarkan ve yere düşen elektrik hatlarına ve kablolarına yaklaşılmamalı ve bu gibi durumlar 186 numaralı telefondan Elektrik Arıza Servisi’ne bildirilmeli, çökme veya yangın tehlikesinin bulunduğu durumlarında ve ortaya çıkabilecek acil sağlık sorunlarında derhal 112 Acil Çağrı Merkezi aranmalı, doğalgaz Şebekesi ile ilgili ortaya çıkabilecek sorunlarda 187 numaralı telefondan Doğalgaz Arıza Servisi aranmalı. Karbonmonoksit zehirlenmesinin mutlaka hastanede tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle zehirlenme durumunda, Sağlık Bakanlığı’na bağlı, ücretsiz 114 numaralı Zehir Danışma Merkezi aranarak, zehirlenmelerde yapılacak ilkyardım hakkında gerekli bilgiler alınmalıdır” ifadeleri yer aldı.