Sulak alanları ile birlikte önemli göç alanlarından olan Aydın, her yıl çok sayıda leyleğe ev sahipliği yaparken, leylek yuvalarında bu yıl geçen seneye oranla yüzde 1,52’lik artış yaşandı. Sayımların tamamlanmasıyla il genelinde geçtiğimiz yıl 429 olan yuva sayısı bu yıl 434’e yükseldi.
Doğal güzellikleri ile birçok hayvan türüne ve yaban hayatına ev sahipliği yapan Aydın’ın simgelerinden biri haline gelen leyleklerin bu yılki sayımları tamamlandı. Aydın’ın 17 ilçesine bağlı 108 yerleşim yerlerinde yapılan sayımlarda 434 yuvada 868 adet leylek tespit edildi. Geçtiğimiz yıl bu rakam aynı yerleşim alanlarında 429 yuvada 855 leylek olarak tespit edilmişti. Leyleklerin bu yıl ADM Elektrik şirketinin yaptığı demir platformlu yuvaları tercih ettiği görülürken bazı leyleklerin de direk üzerine, cami kubbelerine, ağaçlara veya atıl fabrika ya da terk edilmiş ev bacasına yuva yaptığı gözlemlendi. Beyaz leyleklerin aksine, insanlardan oldukça uzak ve doğal alanlara yuva yapan kara leylek yuvaları da gözlemlendi. Biri Latmos Dağları, diğeri Narlıdere Kanyonu olmak üzere toplam 2 yuva ve 4 karaleylek tespit edildi. Yapılan sayımlarla birlikte Kuyucak ilçesine bağlı Yamalak Mahallesi, 43 yuva 86 leylekle en fazla leyleğin olduğu yer olarak birinci oldu.
“Sayımlar bitti, Yamalak yine birinci”
Leylek sayımlarının tamamlanmasıyla Kuyucak ilçesine bağlı Yamalak Mahallesi’nin yine birinci olduğunu ifade eden Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği (EKODOSD) Başkanı Bahattin Sürücü; “Aydın iline bağlı ilçelerde, köylerde ve kırsallarda olmak üzere 108 alanda yapılan 2023 leylek sayımları tamamlandı. Yapılan sayımlar sonucunda toplam 434 yuvada 868 adet leylek tespit edildi. Geçtiğimiz yıla oranla bu yıl 5 adet yuvanın fazla olduğu görüldü. Leyleklerin bu yıl ADM elektrik dağıtım şirketinin yapmış olduğu demir platformlu yuvalara daha çok tercih ettiği, ancak boş platformların da olduğu gözlendi. Boş platformlar yerine, elektrik tellerinin hemen üzerinde yuva yapan birçok leylek tespit edildi. Bu platformların üzerine bir miktar yuva malzemesi konulduğu takdirde daha güvenli olan bu yuvaların öncelikli olarak tercih edileceği gözlenmiştir. Bu konuda önümüzdeki mevsimde böyle bir çalışmanın yapılması için, ADM elektrik dağıtım şirketine bir rapor sunmayı düşünüyoruz. Bu çalışmalar leylekleri elektrik çarpılmalarından kurtaracak, aynı zamanda elektrik arızalarının oluşmasını da önleyecektir. Leyleklerin genelde demir platformlara ve elektrik direklerine yuva yaptığı, az da olsa camilerin kubbeleri, ev ve fabrika bacaları ve ağaç üstüne de yuva yaptıkları görülmüştür. Kuyucak ilçesine bağlı Yamalak beldesi bu yıl sayıyı biraz daha artırarak 43 yuva 86 leylekle en fazla leyleğin olduğu yer olarak birinci oldu” dedi.
Leyleklerin yoğun olduğu bölgelerde yöre halkının leyleklerle barışık yaşadığına dikkat çeken Sürücü; “Aydın bölgesinde Kuyucak’a bağlı Yamalak, Azizabat, Başaran, Nazilli’ye bağlı Çapa Hasan Mahallesi, Hamzallı, Esenköy, Söke’ye bağlı Avşar, Yenipazar’a bağlı Direcik, Gödrenli, Bozdoğan’a bağlı Akçay havzası, Köşk ilçesine bağlı Çiftlik, Germencik ilçesine bağlı Ovakaraağaç, İncirliova ilçesine bağlı Osmanbükü, Koçarlı ilçesine bağlı Çakırbeyli ve Yeniköy yerleşimleri leyleklerin en yoğun olduğu yerlerdir. Bunun nedeni, beslenmeleri için uygun şartların oluşması ve yöre insanlarının leyleklerle barışık içinde yaşamalarıdır. Sayım sırasında gerek yöre insanları gerekse çocuklarla leylekler konusunda bilgilendirmelerde bulunduk. 7’den 70’e herkesin leylekleri çok sevdiğini ve mutlaka bir hatıraları olduğunu yaptığımız görüşmelerden öğrendik” şeklinde konuştu.
“10 yıl sonra tekrar karşılaştık”
Yavru leyleklerin sakatlanmasına ve ölmesine neden olan çevre kirliliği oluşturan atık maddelerin en ciddi sorun olduğunu vurgulayan Sürücü; “Leyleklerin bulunduğu bölgelerde doğaya atık madde atılmaması, özellikle siyah saman iplerinin görüldüğü yerden toplanılması yavru leyleklerin sağlığı için çok önemlidir. Bir leylek ailesi bir üreme döneminde kurbağa, balık, yılan yediği gibi, binlerce böcek, çekirge, danaburnu ve benzeri tarım zararlısı olarak kabul gören sayısız canlı türü ile beslendiği düşünüldüğünde, çiftçilere ne kadar faydası olduğu bilinmelidir. Sayım sırasında bir de sürpriz yaşadık. Yamalak beldesindeki sayımlarda bir leyleğin halkalı olduğunu tespit ettik. EGE Üniversitesi Biyoloji Bölümü işbirliğiyle 2013 yılında Söke’ye bağlı Gölbent köyünde halkaladığımız leylekle, 10 yıl sonra tekrar karşılaştık. Anadolu’nun en sevilen kuşlarının başında gelen leylekleri ve yaşam alanlarının korunması, ilgili kurumların, yerel yönetimlerin ve sivil toplum örgütlerinin işbirliğine ve duyarlılığına bağlıdır. Aileler çocuklarını yukarıda belirtilen kendilerine en yakın leylek köylerine götürerek, onları leyleklerle buluşmalarını sağlamalı, yavrularını beslemelerini, eşleri geldiğinde gagalarını takırdatmalarını ve leyleklerin tarlalardan ya da sulak alandan besinlerini nasıl bulduklarını izlettirmelidir. Küçük yaşlarda hem leylekleri tanımaları hem de doğayı anlamaları açısından çok yararlı olacaktır” dedi.