Yıkıldı, Yakıldı, Kurşunlandı Ama Ezan Sesi Susmadı

Aydın’da, 1899 depreminde yıkılmasına, Yunan işgalinde kurşunlanıp, yakılmasına rağmen, Üveys Paşa Camisi’nde 453 yıldan bu yana ezan sesi susmadı. O günlerin izlerini taşıyan tarihi cami hala dimdik ayakta duruyor.
Aydın’ın en eski camisi olan Üveys Paşa Camisi 1568 yılında Kadı Muhiddin Efendi’nin üç oğlundan biri olan Mısır Beylerbeyi Üveys Paşa tarafından yaptırıldı. 1899 yılında yaşanan büyük depremde yıkılan cami, sonrasında Sökeli Halil Paşa tarafından aslına uygun olarak onarıldı. Yunan işgali sırasında yakılan, kitabesinin üstünde bulunan ’Maşallah’ yazısına kurşun sıkılan camii, birçok badireler atlatmasına rağmen ayakta kalmayı başardı. 453 yıldan bu yana Aydınlılara hizmet veren caminin bahçesinde, Üveys Paşa’nın babası Kadı Muhiddin Efendi’nin de mezarı bulunuyor.

“Aydın’ın en eski camisi”
Efeler İlçe Müftüsü Salih Akcan, Üveys Paşa Camisi ile ilgili olarak verdiği bilgilerde “1568 yılında yapılan Üveys Paşa Camimizin önündeyiz. Ecdadımız ülkemizin her karış toprağında, ilmek ilmek işlemiş olduğu vakıf hayrı eserlerinin birinin önündeyiz. Güzelhisar semtimizde bulunan Kadı Nazır Muhittin Efendi vardı. Bunun da üç oğlu vardı. Bunlar hayır ehli, hayır sahibi kimseler. Bu üç oğlundan birisi olan Üveys Paşa, 1568 yılında bu camii şerifi Aydın halkına kazandırıyor. Tabi Aydınımıza kazandırılan ilk camilerden bir tanesidir. Aydın halkı bu baba ve üç oğlunu hayırla yad etmektedir” dedi.

“1899 depreminde yıkıldı, Yunan harbinde yakıldı”
Üveys Paşa Camii İmam Hatibi Bahattin Er ise, 1899 yılındaki büyük depremde caminin yıkıldığını belirterek “Üveys Paşa Camimiz 1568 yılında yapıldıktan sonra 1899’da Aydın’da büyük bir deprem oluyor ve o depremde birçok cami yıkıldığı gibi Üveys Paşa Camii de yıkılıyor. Sonrasında Sökeli Halil Paşa tarafından yeniden aslına uygun bir şekilde onarılıyor. Normalde üzeri yani kubbe kaplaması kurşun iken, ön taraflarda kurşundan saçaklar var iken, bugün sadece üzerinde kiremit kaplı şekilde duruyor. Üveys Paşa Camii daha sonra bununla da kalmıyor, Yunan harbinde tamamen yakılıyor. Ve yakıldıktan sonra artık görev yapamaz duruma geliyor. Ta ki 1947-48 yıllarında yeniden bu haliyle onarılıyor” diye konuştu.

“Kurşun izleri hala duruyor”
Yunan harbinde sıkılan kurşun izlerinin hala durduğunu ifade eden cami imam hatibi Er, “Aydın’ın ilk camisi unvanını taşıyan Üveys Paşa Camii, aynı zamanda tek kitabesi olan camidir. Yine kitabenin üst tarafında bulunan Maşallah yazısı Yunan harbinde iki tane kurşunla imha edilmeye çalışılmıştır. Kurşun izleri hala yazının üzerinde bulunmaktadır” dedi.

“Kadı Muhittin Efendi’nin mezarı burada bulunuyor”
Üveys Paşa Camii imam hatibi Bahattin Er, Kadı Muhittin Efendi’nin mezarının cami bahçesinde bulunduğunu ifade ederek, “Tarihi kayıtlardan da anladığımıza göre, daha Üveys Paşa Camii yapılmadan önce Kadı Muhittin Efendi, yani Üveys Paşa’nın babası burada metfun olduğunu anlıyoruz. Üveys Paşa’nın ise İstanbul’da iki camii yaptırdığı ve mezarının İstanbul’da bulunduğu tarihi kayıtlarda yer alıyor. Burada bulunan diğer mezarlar ise buradan geçen yol sonrası çıkan mezarlarda buraya getirilmiş, şu anda burada üç mezar bulunuyor” açıklamasında bulundu.