AİDAT MİKTARLARININ BELİRLENMESİ

Toplu yaşam alanlarında çeşitli gerekçelerle aidat ve avans ödemelerinin belirlenmesi, paylaştırılması ve ödemekle yükümlü kişinin tespiti uyuşmazlıklara sebep olmaktadır. Bu uyuşmazlıkların önceden belirlenmesi ve uyuşmazlık oluşmadan çözülmesi en sağlıklı yol gibi görünmektedir. Aidatlar yani ortak giderlerin belirlenmesinde iki temel ölçüt bulunmaktadır. Aidatın içinde yer alana kalemler ve ödemenin kat maliklerinin paylarına oranları. Aidatların içindeki kalemlerin bir kısmında eşit katılınılması gereken giderler bunmaktadır. Örneğim kapıcı, güvenlik, ortak yerlerin elektrik ve su giderleri vs. Birde site ve apartmanlarda kat maliklerinin her birinin kullanmasına ve faydalanmasına açık olan ortak yerler mevcuttur. Bunun gerekçesi her kat maliki bazı hallerde arsa payı oranında bazı hallerde ise tüm kat malikleri ile eşit oranda ortak yerlerden faydalanma hakkına sahiptir. Elbette ortak yerlerden faydalanma hakkı aynı zamanda ortak yerlerin giderlerine katılma gerekliliği de doğurmaktadır. Kat Mülkiyeti Kanunu’nda anataşınmazın ortak giderlerine katılma başlığı altında hüküm altına alınmış olan gider ve avans payı bizim bildiğimiz adıyla aidat, kat malikleri ya da bağımsız bölümden bir şekilde yararlanan kişiler tarafından ödenir. Ortak yerleri kullanma ve faydalanma hakkı gibi aidatlar da kat maliklerinin bazen arsa payı oranında bazen de eşit olarak katıldığı giderlerdir.
Kat maliklerinin ödemekle yükümlü olduğu aidat miktarı, aidatın ödenme zamanı, ödeme yeri gibi durumlar işletme projesi ile belirlenir. İşletme projesi kat malikleri kurulunun anataşınmaza ait gelir ve giderleri saptadığı ve her bir kat malikine düşecek olan tahmini miktarı belirlediği bir kat mülkiyeti uygulamasıdır. Kat malikleri kurulunca kabul edilmiş bir işletme projesi bulunmuyorsa yönetici gecikmesizin bir işletme projesi yapar.
İşletme projesi ile her bir kat malikine genel giderlere katılma oranı ile düşecek olan tahmini aidat miktarı belirlenir. Bunun yanı sıra muhtemel giderlerin karşılanması için her kat malikinin vermesi gereken avans tutarı belirlenir. Kat maliklerinin ödemesi gereken miktar hesaplanırken iki tür yöntem kullanılmaktadır. Bağımsız bölümün metrekaresine göre yapılan veya arsa payı oranına göre yapılan hesaplama ile aidat miktarı belirlenebilir.
Kat malikleri işletme projesi hazırlanırken anataşınmazın gelir ve giderlerinin hesaplanması ile söz konusu giderlere kat maliklerinin metrekare hesabına göre mi arsa payı oranı hesabına göre mi olacağını kararlaştırabilirler. Kat malikleri alacakları karar ile her bir kat malikine düşen aidat miktarı arasında varsa mevcut adaletsizliği giderebilir. Böylece küçük daire ile büyük daire arasındaki aidat farkı orantısal olarak eşitlenebilir.